Wednesday, December 2, 2015

ေဝးေဝးက ေတာင္တန္းေတြ

ေဝးေဝးက ေတာင္တန္းေတြ
ငယ္ငယ္ကေတာ့ ပတ္ဝန္းက်င္ကို နားမလည္နိင္၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ေတာ့ အျပည့္အဝ နားလည္သည္ဟု ထင္ခဲ့သည္။ သုိ႕ေသာ္ ဘယ္လိုျဖစ္သည္မသိ ၾကီးလာသည့္အခါ ပတ္ဝန္းက်င္ကို နားလည္လာနိင္ခဲ့ေသာ္ လည္း ကိုယ့္ကိုယ္ကို နားလည္ရ ခက္ခက္လာခဲ့သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ကိုယ္ဟာ ကိုယ္ထင္သလို မဟုပ္မွန္း ကိုယ့္ဖာသာ သိလာခဲ့သည္ဟု ဆိုလ်င္ ပို၍မ်ား မွန္မလားမသိ။
ရန္ကုန္မွာ ေမြးဖြားၾကီးျပင္းခဲ့သည့္ ကၽြန္ေတာ့္မွာ စာေတြ ဖတ္ရင္း ရုပ္ရွင္ေတြၾကည့္ရင္း သီခ်င္းေတြ နားေထာင္ ယင္း ေဝးလံေခါင္ဖ်ား ေတာင္ေပၚေဒသမ်ားကို စိတ္ဝင္စားခဲ့သည္။ မနက္မိုးလင္း အိပ္ယာ ထသည္ႏွင့္ အေဝး မွာ မွိဳင္းညိဳ႕ေနသည့္ ေတာင္စဥ္ေတာင္တန္းၾကီးမ်ားကို ျမင္ရလ်င္ ဘယ္ေလာက္မ်ား ေကာင္းလုိက္မလဲဟု စိတ္ကူးယဥ္မိသည္။ ေတာင္ေပၚေဒသမွာ ေမြးဖြားၾကီးျပင္းခဲ့သူေတြကို အားက်စိတ္ျဖစ္မိသည္။ တစ္ေန႕ေန႕မွာ အခြင့္အေရးရလ်င္ ေတာင္ေပၚေဒသမ်ားရွိရာ သြားေရာက္မည္ဟု ေတးထားခဲ့သည္။
ကၽြန္ေတာ့္ဆႏၵျပည့္ဝခဲ့ပါသည္။ ေက်ာင္းျပီးလို႕ NGO တစ္ခုႏွင့္ ဝင္လုပ္ယင္း ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႕လုံးခင္း ရွိ စီမံခ်က္ေဆးခန္းတစ္ခုတြင္ တာဝန္က်ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ့္ေဆးခန္းက လုံးခင္း ေဂါက္ကြင္းအတက္လမ္း ကုန္းထိပ္တြင္ ရွိသည္။ မွန္မ်ားႏွင့္ ေဆာက္ထားသည့္ လွပေခတ္မွီေသာ ႏွစ္ထပ္အေဆာက္အဦး၊ ေအာက္ထပ္ တြင္ ေဆးခန္း၊ အေပၚထပ္တြင္ ဝန္ထမ္းမ်ား ေနၾကသည္။ အိမ္ရွင္ က ပန္းစုိက္ဝါသနာ ပါျပီး အနိမ့္အျမင့္ မညီ သည့္ အိမ္ဝိုင္းေလးကို လွပစြာ landscape ေဖာ္ထားသည့္ အတြက္ အိမ္ေနာက္ဖက္ ေျမနိမ့္ပိုင္းမွ ၾကည့္လ်င္ ကုန္းျမင့္မွာ ဟီးထည္ေနသည့္ ႏွစ္ထပ္အိမ္ၾကီးက ကၽြန္ေတာ့္စိတ္ထဲမွာ မဆီမဆိုင္ Wuthering Height ကို သတိရမိ ေစသည္။  အေပၚထပ္ ဝရန္တာမွ ၾကည့္လိုက္လ်င္ လုံးခင္း အဝင္ စစ္တပ္ကုန္းေပၚရွိ ေစတီေလးကို လွမ္းျမင္ေနရသည္။ ကုန္းေအာက္ဆင္းသြားလုိက္လ်င္ ရြာတန္းရွည္ ၾကီး၊ ကုန္းထိပ္တက္လိုက္လ်င္ေတာ့ ယခင္ ေလယာဥ္ကြင္းေဟာင္းကို ေဂါက္ကြင္းလုပ္ထားသည့္ လွပ က်ယ္ျပန္႕ေသာ ကြင္းျပင္ၾကီး၊ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ညေနေဆးခန္းပိတ္ျပီးသည္ႏွင့္ ေဂါက္ကြင္း တစ္ေလ်ာက္ လမ္း ေလွ်ာက္ထြက္တက္သည္။ ေဂါက္ကြင္း အဆုံးမွေန ေအာက္ကို ဆင္းသြားလ်င္ ကုေဋရြာ၊ လြင္ျပင္က်ယ္လို ျဖစ္ေန သည့္ ေဂါက္ကြင္းကေန ပါတ္ပါတ္လည္ကို ၾကည့္လုိက္လ်င္ အေဝးမွာ ေတာင္စဥ္ေတာင္တန္းမ်ား ဝုိင္းရံလ်က္၊ ျဖိဳလက္စ၊ တူးလက္စ ေက်ာက္စိမ္းေမွာ္ မ်ားက အေဝးမွာ ဝိုးတဝါး။ ကၽြန္ေတာ့္မွာ အေတာ္ေလး ဘဝင္က်သြားမိသည္။
လုပ္ရသည့္ အလုပ္ကလည္း ႏွစ္လိုစဖြယ္၊ လူငယ္ လူရြယ္ေတြၾကား၊ လိင္လုပ္သားေတြၾကား ငွက္ဖ်ားေရာဂါ၊ ကာလသား ေရာဂါ နွင့္ HIV ကာကြယ္တားဆီး ကုသေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို အဓိကထားေသာ္လည္း အနီး တဝိုက္က လာသမွ် ရြာသူ ရြာသားမ်ား က်င္းသားမ်ားကို အခမဲ႕ ေဆးကုေပးရသည္။ ကၽြန္ေတာ္ အမ်ားဆုံး ကုသေပးရသည္က က်င္းသားမ်ား ႏွင့္ လိင္လုပ္သား မိန္းခေလးငယ္မ်ား၊ အႏၱရယ္မ်ားလွသည့္ ေက်ာက္စိမ္းေမွာ္ ေတြထဲမွာ သက္စြန္႕ဆံဖ်ား လာေရာက္ အသက္ေမြးေနၾကရသည့္ ထို လူငယ္လူရြယ္မ်ား၊ မိန္းခေလးမ်ား၊ တနည္းအားျဖင့္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ ေအာက္ေျခ နင္းျပားလူတန္းစားမ်ားကို အခမဲ႕ ေဆးကုေပး
ရတာ စိတ္ေက်နပ္လွသည္။ ဘာသာေရး ယုံၾကည္ခ်က္အရ ကုသိုလ္ရသည္ မရသည္ အသာထား၊ အဓိပၸါယ္
ရွိလွသည့္ အလုပ္ ဟု ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယုံၾကည္မိသည္။ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားႏွင့္လည္း အဆင္ေျပသည္။ ရြာသားမ်ားႏွင့္ကေတာ့ ေျပာစရာ မရွိ၊ ညည ရြာထဲ ေဘာလုံးပြဲဆင္းၾကည့္ရင္း၊ လဘက္ရည္ဆိုင္ ထိုင္ရင္း လူအေတာ္မ်ားမ်ားႏွင့္ ခင္မင္သြားခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ကခ်င္ လူမ်ိဳး ဝန္ထမ္းမ်ား၊ ေဒသခံမ်ားကို သံေယာဇဥ္ ျဖစ္မိသည္။ ပညာေရးႏွင့္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းနည္းပါးလွသည့္ ကခ်င္ လူငယ္ေလးမ်ားကို စာနာမိ သည္။ သူတို႕ ေျပာျပသည့္ ေဒသရာဇဝင္မ်ား၊ ကခ်င္ ထုံးတမ္းစဥ္လာ ဓေလ့မ်ားကို အေတာ္ေလး စိတ္ဝင္စားမိသည္။
သည္လိုႏွင့္ အခ်ိန္က ဘယ္လို ကုန္သြားမွန္း မသိ ႏွစ္ႏွစ္နီးပါး  ၾကာသြားခဲ့သည္။ အဲဒီမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္ျပီး သတိေပးရသည္။ သည္အတိုင္း ေတာမွာ ေပ်ာ္ေနလို႕ေတာ့ မျဖစ္။ ကိုယ့္ဘဝ တက္လမ္းအတြက္ ရန္ကုန္ေတာ့ ျပန္ဦးမွပဲဟု ေတြးမိသည္။ သည္လိုႏွင့္ အလုပ္ထြက္ျပီး  ရန္ကုန္ ျပန္ခ်လာခဲ့သည္။ အဲဒီ အခ်ိန္ကေတာ့ ဒါဟာ က်ိဳးေၾကာင္းက်တဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ပဲဟု ယူဆခဲ့သည္။ သိပ္ျပီး ေထြေထြ ထူးထူးစဥ္းစားမေန။
သည္လုိႏွင့္ ဘြဲ႕လြန္ေတြတက္၊ အလုပ္အကိုင္ေတြ တစ္ခုျပီး တစ္ခု ေျပာင္းခဲ့သည္။ ထုံးစံအတိုင္း ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳနည္းပါးသည့္ ေတာင္တန္း ေဒသ ျပည္နယ္မ်ား၊ တိုင္းရင္းသား ေဒသခံမ်ားအေပၚ ကၽြန္ေတာ့္ သံေယာဇဥ္ကေတာ့ မေျပာင္း၊ မွတ္မွတ္ရရ လြန္ခဲ့သည့္ ၈ ႏွစ္ခန္႕ ၂၀၀၇ ေလာက္က ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း ပင္ေလာင္းဘက္ ကို ေရာက္ခဲ့သည္။ ဟဲဟိုးကေန ညေနဘက္ တက္ခဲ့ၾကရာမွာ မိုးအေတာ္ခ်ဳပ္မွ ပင္ေလာင္းေရာက္ေတာ့သည္။ မိုးရြာထားသျဖင့္ ေအးစက္စိုစြတ္ေနေသာ လမ္းမမွာ ေမွာင္မဲလို႕၊ အိမ္တံခါးမ်ား ပိတ္ထားၾကသျဖင့္ ျမိဳ႕မွာ အိပ္ေမာက်ေနသည့္ပမာ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႕မွာ စားေသာက္ဆိုင္ပိုင္ရွင္ကို တံခါးေခါက္ ျပီး ႏွိဳးကာ ခ်က္ျပဳတ္ခုိင္းခဲ့ရသည္။ မနက္ မိုးလင္းေတာ့မွ ေဘးပတ္ဝန္းက်င္ ေတာင္တန္းမ်ားၾကား လွပလိုက္ သည့္ ရွဳခင္းကို ၾကည့္ရင္း အင္း ေနခ်င္စရာေကာင္းလိုက္တာဗ်ာဟု ထုပ္ေဖာ္တမ္းတမိသည္။ အတူပါလာသည့္ ရွမ္းဆရာက ျပဳံးတုံ႕တုံ႕ႏွင့္ ကရင္ ဆရာမကို ၾကည့္ယင္း “ အင္း ဆရာ ဒီ စကား ဘယ္ႏွစ္ရက္ေလာက္ ဆက္ ေျပာနိင္မလဲ ၾကည့္ရေသးတာေပါ့” ဟု ဆိုသည္။ သူက က်ိဳင္းတုံသား၊ သူကေတာ့ ေတာင္ေတြ ၾကားမွာ ၾကီးျပင္းလာခဲ့ေတာ့ မေျပာင္းမလဲ ရွိေနသည့္ ေတာင္တန္းၾကီးေတြက ပ်င္းစရာ၊ ျငီးေငြ႕စရာ ဟု ျမင္သည္။ ကမာၻဦး ေခတ္သာသာ ရုန္းကန္ စားေသာက္ေနရသည့္ ျပည္မမွ အေထာက္အပံ႕ ဆိုတာ ေမွ်ာ္စေကာင္းတဲ႕ အရာ မဟုပ္သည့္၊ ဆယ္စုႏွစ္ေတြ ေျပာင္းခဲ့ေသာ္လည္း ဘာတိုးတက္ေျပာင္းလဲမွဳမွ မရွိသည့္ သူတုိ႕ ေဒသခံ မ်ား၏ ဘဝေတြမွာလည္း ဒီေတာင္တန္းၾကီးေတြလိုပဲ မလွဳပ္မယွက္၊ ပ်င္းရိစရာ ျဖစ္ေနပုံရပါသည္။ ဤေနရာတြင္ ျမိဳ႕မွာ မေတြ႕ရေသာ သဘာဝ အလွသက္သက္ကို ယာယီအားျဖင့္ ခံစားေနတတ္ၾကသည့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ျမိဳ႕သားမ်ားမွာ သဘာဝ အတိုင္း ေနေန ရသည့္ သူတုိ႕ ဘဝေတြကို အေပၚယံၾကည့္ျပီး ေကာက္ခ်က္ခ်မိတတ္တာကို အားတုံ႕အားနာ ျဖစ္မိသည္။ ေခါက္ဆြဲစက္မရွိတဲ႕ ျမိဳ႕မွာ ဂ်ဳံကို လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ နယ္ျပီး လက္လွည့္စက္ကေလးနဲ႕ လုပ္ထားတဲ႕ ပူပူေႏြးေႏြး ေခါက္ဆြဲကို မနက္ေစာေစာ စားခဲ့ရတာကိုေတာ့ ယေန႕ထိတိုင္ မေမ႕နိင္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒါဟာ ကၽြန္ေတာ့္အတြက္ေတာ့ အမွတ္တရ ဆိုေပမယ့္ သူတို႕အတြက္ေတာ့ နိစၥဓူဝပါ။ ရွမ္းဆရာ ေျပာသလို ကၽြန္ေတာ္ ဒီျမိဳ႕ေလးမွာ ဘယ္ေလာက္ အထိ ေနနိင္မလဲဆိုတဲ႕ ေမးခြန္းကိုေတာ့ ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ပဲ ေမ႕ထား လိုက္မိသည္။ ကၽြန္ေတာ့္ စိတ္ကေတာ့ အခုထိ တမ္းတေနမိတုန္း၊
ဒီလိုနဲ႕ ရွမ္းျပည္ ေတာင္ေျမာက္နဲ႕ အေရွ႕ဘက္ တစ္ခြင္ ျပဲျပဲ ဆင္ခဲ့သည္။ အထူး သျဖင့္ မႏၱေလး မူဆယ္ အေဝးေျပး လမ္းမၾကီးမွာ အေခါက္ေပါင္းမ်ားစြာ ကူးခတ္လို႕။ လင္းပတဲ႕ ေနေရာင္ေအာက္ လမ္းနေဘးမွာ ထိန္ထိန္ေတာက္ေနတဲ႕ ေနၾကာရိုင္းေတြကို ၾကည့္ျပီး ကၽြန္ေတာ္က ဗန္ဂိုး ပန္းခ်ီကား သတိရမိေပမယ့္ နေဘး က ကားဆရာကေတာ့ ဘာမွ သုံးမရတဲ႕ အပင္ေတြဗ်ာ လို႕ ညီးတြားေနခဲ့တဲ႕ အတြက္ အားနာ သြားမိတယ္။ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္က ကားရပ္နားရာ စားေသာက္ဆုိင္ေလးေတြက က်ယ္ဝန္းျပီး ေအးေအးလူလူ နားခ်င္စရာ၊  လမ္းနေဘးရြာေတြမွာေတာ့ တရြာလုံး ဘိန္းစြဲေနၾကသူမ်ား၊ မူးယစ္ေဆးဝါး ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမွဳနဲ႕ တနည္းနည္း ပက္သက္ေနၾကသူမ်ား က ရွမ္းျပည္နယ္ အႏွံ႕အျပား၊ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ခရီးသြား တစ္ေယာက္ အေနႏွင့္၊ ဧည့္သည္တစ္ေယာက္အေနႏွင့္ ရွမ္းေတာင္တန္းမ်ားအေပၚ သြားလာေနရတာ ဘယ္ေတာ့မွ မျငီးေငြ႕ခဲ့၊ သုိ႕ေသာ္ သူတို႕ ဘဝေတြကို အနီးကပ္ ေတြ႕ရတာ စိတ္မခ်မ္းသာ၊ ကိုယ္လုပ္ေနရ သည့္ စီမံကိန္းက မူးယစ္ေဆးဝါးအေၾကာတြင္း ထုိးသြင္းေနၾကသူမ်ားအၾကား HIV ကူးစက္မွဳ အႏၱရယ္ ေလ်ာ့ခ်ေရး၊ သုိ႕ေသာ္ ျပႆနာ၏ အရင္းအျမစ္ မူးယစ္ေဆးဝါး လုပ္ငန္းက က႑အားလုံးႏွင့္ စပ္ဆက္ေနခဲ့သည္။ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း ဒီ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖို႕ မျဖစ္နိင္။ သည့္အတြက္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို လမ္းခင္းသူ တစ္ေယာက္ လို မျမင္မိ၊ လမ္း အေပါက္ လိုက္လံ ဖာေထးသူ တစ္ေယာက္ပမာ၊ ဖာလို႕ ေထးလုိ႕ မဆုံး။
အလုပ္သဘာဝအရ ရာထူးၾကီးလာသည္ႏွင့္အမွ် လူေတြႏွင့္ ေဝးလာခဲ့သည္။ က်န္းမာေရးစီမံခ်က္ေတြ ၾကား တေန႕ တေန႕ ကိန္းဂဏန္းေတြ စာရြက္စာတမ္းေတြႏွင့္သာ အခ်ိန္ကုန္ေနခဲ့ရသည္။ နယ္ဘက္ေတြ ကြင္းဆင္း ျဖစ္လ်င္လည္း ခဏတျဖဳတ္၊ ေတာင္တန္းအလွအပမ်ားကို ျမင္ရုံမွ်၊ ေတာင္ၾကိဳေတာင္ၾကား၊ ေခ်ာင္ၾကိဳ ေခ်ာင္ ၾကားက မူးယစ္ေဆး အေၾကာထဲ သြင္းသူမ်ားကိုေတာ့ အနီးကပ္ မၾကည့္နိင္ေတာ့။ တခါတခါေတာ့ ကိုယ္ သူ တို႕ကို ဘာမ်ား ကူညီေပးနိင္ခဲ့သလဲ မေသခ်ာလွ။ ကိုယ္စီးလာသည့္ UN ကားၾကီးကို အားကိုးတၾကီး ၾကည့္ျပီး အကူအညီ ကို ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားေနၾကသည့္ ေဒသခံမ်ားကို အားနာမိသည္။ ကိုယ္ဟာ သူတုိ႕အတြက္ လုပ္ ေနတာလား၊ ကိုယ့္အတြက္ ကိုယ္လုပ္ေနတာလား ဆိုတဲဲ႕ ေမးခြန္းက ေနာက္ဆက္တြဲ ဝင္လာခဲ့သည္။
ဒီေနရာမွာ ဖားကန္႕တုန္းက အျဖစ္ တစ္ခု ကို သတိရမိသည္။ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ပုံမွန္အားျဖင့္ တစ္ပတ္တစ္ၾကိမ္ လုံးခင္းမွ ဆိုင္းေတာင္သုိ႕ အစည္းအေဝး သြားတတ္ရသည္။ super roof van ကားေလးမ်ားက လိုင္းကားမ်ား ပမာ ခရီးသည္ အျပည့္အသိပ္တင္ျပီး ထြက္ေလ့ရွိသည္။ ေနာက္ခန္း ကုန္တင္သည့္ေနရာပါ မခ်န္ ဆန္႕သေလာက္တင္သည္။ ေနာက္ခန္းကေတာ့ ေစ်းအသက္သာဆုံးေပါ့၊ တစ္နာရီ ေက်ာ္ခန္႕စီးရသည့္ ခရီးကို တလမ္းလုံး ကိုယ္ကို ေကြးညြတ္ျပီး ကားေဆာင့္သမွ် ဒဏ္ ၾကံ႕ၾကံ႕ခံကာ လိုက္ပါဖို႕ဆိုတာ မလြယ္လွ။ တစ္ရက္တြင္ လုံးခင္းမွ ထြက္လာရင္း လမ္းတြင္ ကခ်င္ အဘုိးၾကီး အဘြားၾကီး ႏွစ္ေယာက္လွမ္းတားသည္။ ေနာက္ခန္းကလည္း လြတ္ေနေသးသည္။ သုိ႕ေသာ္ သူတုိ႕မွာ ေစ်းညွိမရ၊ အသက္သာဆုံး ျဖစ္သည့္ ကုန္တင္ ခန္းတြင္ပင္ သူတို႕မွာ လုိက္ပါဖို႕ မတတ္နိင္။ ႏွစ္ေယာက္လုံးက ေခါင္းခါျပီး က်န္ခဲ့သည္။ သူတုိ႕ပုံစံေတြက ေတာင္ယာလုပ္စားၾကသူေတြ ျဖစ္ဖို႕မ်ားသည္။ မိရုိးဖလာ ေတာင္ယာ လုပ္ငန္းက ရသည့္ဝင္ေငြက ၾကီးျမင့္လွ သည့္ ဖားကန္႕ ကုန္ေစ်းႏွဳန္းႏွင့္ ဘယ္လိုမွ လိုက္မွီပုံမရ။ ေဘးကလူ ေမးၾကည့္ေတာ့ သူတို႕ လမ္းေလွ်ာက္ၾက လိမ့္မည္တဲ႕။ ကၽြန္ေတာ္ ဖ်ားသြားသည္။ ကားႏွင့္ေတာင္ အေတာ္ သြားရသည့္ခရီးကို ေျခလ်င္ေလွ်ာက္မည္ဆို ေတာ့ ဘဝက အေတာ္ မသက္မသာ နိင္လွသည္။ ကၽြန္ေတာ့္ စိတ္ထဲမေကာင္း၊ တကယ္ေတာ့ သူတို႕ကားခ ကို ကၽြန္ေတာ္ စိုက္ေပးလိုက္ခ်င္မိသည္။ သုိ႕ေသာ္ အျမဲေတြေဝေငးငိုင္ျပီး ဆုံးျဖတ္ခ်က္မျပတ္သားလွသည့္  ကၽြန္ေတာ့္မွာ လြန္သြားမွ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ စိတ္ထဲမေကာင္း၊ တကယ္ေတာ့လည္း အဲဒီလို အျဖစ္ေတြက ဒီ တစ္ၾကိမ္တည္းေတာ့ မျဖစ္နိင္၊ ေဒသခံ ေတာင္သူမ်ားအဖို႕ေတာ့ ကိုယ့္ေဒသကထြက္သည့္ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာ တန္သည့္ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားႏွင့္လည္း ဘယ္လိုမွ မသက္ဆုိင္သလုိ၊ ကိုယ့္ေဒသမွာ လာေရာက္ စီးပြားရွာ  ေျပးစြဲေနၾကသည့္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မ်ားကိုပင္ ေကာင္းေကာင္းမစီးနိင္ၾကရွာ။ ျမိဳ႕ၾကီးျပၾကီးမွ လာေရာက္လုပ္ ကိုင္ၾကသည့္ ကုမၸဏီမ်ားသာ ၾကီးပြားခ်မ္းသာသြားၾကသည္။
သည္အျဖစ္ကို ေတြးၾကည့္ျပီး ဒီ ကုမၸဏီေတြလိုပဲ ကိုယ္ကေကာ ေဒသခံေတြအတြက္ လုပ္ေနတာမွ ဟုပ္ရဲ႕လားဆိုတာကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္ေမးမိသည္။ တကယ္ေတာ့လည္း ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳ နိမ့္က်ျခင္း၊ ဆင္းရဲမြဲေတျခင္း၊ က ေန ေပါက္ဖြားလာတဲ႕ ဒုကၡ ေဝဒနာေတြက က်န္းမာေရး ျပႆနာ တစ္ခုတည္း မဟုပ္၊ ဒီ့အတြက္ ကိုယ္လုပ္ေပးနိင္တဲ႕ အတုိင္းအတာက ဘယ္ေလာက္မွ မရွိမွန္းေတာ့ ကိုယ့္ဖာသာ သိေနခဲ့သည္။ သည့္အတြက္ စိတ္မလုံမလဲ မျဖစ္မိေပမယ့္ စိတ္မေကာင္းေတာ့ ျဖစ္မိသည္။ ဒါေပမယ့္လည္း ကိုယ္ဟာ လခစား ဝန္ထမ္းတစ္ေယာက္သာ ဟု ကိုယ့္ဖာသာ ေျဖရသည္။ သည္ေတာ့လည္း ေနသာ ထုိင္သာ ျဖစ္သြားျပန္သည္။ လခေလး အခ်ိန္တန္ ထုပ္ျပီး ကိုယ့္ဘဝကိုယ္ ေပ်ာ္သလို သာ ေနမိေတာ့သည္။
ဒါေပမယ့္ ေတာင္ေပၚေဒသမွာလည္း ေနရ၊ လုပ္ခ်င္တဲ႕ အလုပ္ကိုလည္း လုပ္ရ၊ ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႕လည္း အဆင္ေျပလွတဲ႕ ဘဝမွာ ဘာေၾကာင့္မ်ား ကၽြန္ေတာ္ဟာ ဆက္မေနျဖစ္ခဲ့သလဲ။ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ဒီေမးခြန္းကို သိသိၾကီးနဲ႕ မၾကားခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနခဲ့သည္။ ေတာင္ေပၚေဒသနဲ႕ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားေတြအေပၚ သံေယာဇဥ္ၾကီးလွ ပါတယ္လို႕ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ထင္ေနမိေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ နယ္ရုံးေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ မေလွ်ာက္ျဖစ္ေတာ့တာ ဘာေၾကာင့္လဲ၊ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ကိုယ့္စိတ္ကုိယ္ နားမလည္ခဲ့တာလား၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုပဲ လိမ္ညာေနခဲ့မိ တာလား မသိေတာ့။ ထင္ရွားလွသည့္ ဆရာမၾကီး ခင္ႏွင္းယုကေတာ့ သူ႕ကိုယ္သူ ေအာက္ေျခလြတ္သူ* ဆုိျပီး လူထု အေပၚ ဘာမွ ထိထိေရာက္ေရာက္ မလုပ္ေပးနိင္သည့္ လခစား ဝန္ထမ္းဘဝကို အျပစ္မကင္း ျဖစ္မိသည္။ သူ၏ ထုိ အက္ေဆးထဲတြင္ “ အမွန္ေတာ့ ကၽြန္မသည္ လခစား အစိုးရ အလုပ္သမား တစ္ေယာက္ ျဖစ္သည္မွလြဲ၍ ကၽြန္မ ဘဝသည္ ဘာမွ အဓိပၸါယ္မရွိပါ” တဲ႕ နာနာက်ည္းက်ည္း ေရးသားခဲ့သည္။ ကၽြန္ေတာ္သည္လည္း သူ ေျပာသလို ေအာက္ေျခလြတ္သူပဲလား။  ကၽြန္ေတာ့္လိုပင္ သူသည္လည္း ေတာင္တန္းေဒသရွိ ဘဝမ်ားအေပၚ စာနာမိျပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကို အားမလုိ အားမရ စိတ္ ဝင္မိသည္။
“အကယ္၍  ကၽြန္မသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ႏွစ္ခန္႕က ခ်င္း ေတာင္တန္း ေဒသမ်ားသုိ႕ မေရာက္ခဲ့ပါမူ ကၽြန္မ ဘဝ၏ အတိအက်ကို သိဦးမည္ မဟုပ္ပါ” ဟု ဆိုခဲ့သည္။
မွန္ပါသည္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို နားလည္ဖုိ႕ဆိုသည္မွာ အေျခအေနတစ္ခုကို ၾကဳံရမွသာ သိနိင္တာမ်ိဳးပင္။ ဒါကိုလည္း အရြယ္ရလာမွသာ တေျဖးေျဖး သေဘာေပါက္လာခဲ့သည္။ အသက္သာ ၾကီးလာခဲ့သည္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို နားမလည္နိင္စရာေတြက တပုံတပင္၊ ကိုယ့္အေၾကာင္းကိုယ္ အသစ္ အသစ္ သိလာရတာေတြ ကလည္း မကုန္ခမ္းနိင္။
ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ေစ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ေတာင္တန္းေဒသမ်ား အေပၚ သံေယာဇဥ္ၾကီးေနဆဲဟု ကိုယ့္ကိုယ္ကို ထင္မွတ္ေနမိတုန္းပင္။

ဒီႏိုဗို







Tuesday, December 1, 2015

Notes on Translation

ဘာသာျပန္ျခင္းဆိုင္ရာ မွတ္စုမ်ား

#  ဘာသာျပန္ျခင္းကိစၥဟာ ဘာသာစကားႏွစ္ခုကို ဝတ္မွဳန္ကူးတာပါပဲ။ ဘာသာျပန္ျခင္း ကိစၥဟာ ဟိုးေရွး ပေဝသဏီတည္းက လုပ္ခဲ့တဲ႕ ကိစၥျဖစ္ေပမယ့္ ေခတ္ကာလအလိုက္ ေျပာင္းလဲေနတယ္လို႕ ျမင္ပါတယ္။ ဘာသာစကားဟာ ေခတ္ကာလအလိုက္ သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းျပည္၊ လူမ်ိဳး ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳ အလိုက္၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတုိး တက္မွဳအလိုက္ ေျပာင္းလဲေနတဲ႕အတြက္ အဲဒီ ေျပာင္းလဲေနတဲ႕ ဘာသာစကား ႏွစ္ခုအၾကား၊ တဖန္ ေျပာင္း လဲမွဳႏွဳန္းျခင္း မတူေသာ ဘာသာစကား ႏွစ္ခုၾကား ျပန္လည္ ဖလွယ္ တဲ႕အခါမွာ ထားရွိတဲ႕ စံႏွဳန္းေတြဟာ  လည္း လိုအပ္သလို ေျပာင္းလဲေနဖို႕ လိုတယ္လို႕ ျမင္ပါတယ္။ ဥပမာ အဂၤလိပ္စကားဟာ ျဗိတိသ်ွ ကၽြန္းစုမွာ တင္ ကန္႕သတ္ထားတဲ႕ ဘာသာစကား မဟုပ္ေတာ့ပါဘူး။ ကမာၻအႏွံ႕အသုံးျပဳတဲ႕ ဘာသာစကား ျဖစ္တာနဲ႕ အညီ မူလ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားနဲ႕ ကြဲလြဲတဲ႕ ေဒသဆိုင္ရာ အဂၤလိပ္ ဘာသာစကားေတြ အျဖစ္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားသြားပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ အေနာက္တိုင္းရဲ႕ သိပၸံ နည္းပညာဖြံ႕ျဖိဳးမွဳ၊ academic နယ္ပယ္ အားေကာင္းမွဳေတြေၾကာင့္ အဂၤလိပ္စကားဟာ ေဝါဟာရ အသစ္ေတြ အစဥ္မျပတ္ တိုးပြားလ်က္ရွိေနခဲ့တယ္။  ဒီေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဗမာ စကားဟာလည္း ေခတ္နဲ႕ အညီ ေျပာင္းလဲလာတယ္ဆိုေပမယ့္ နည္းပညာနယ္ပယ္မွာ ေနာက္က်မွဳ၊ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ မဖြံ႕ျဖိဳးမွဳေတြေၾကာင့္ ေခတ္နဲ႕အညီ လိုအပ္တဲ႕ ေဝါဟာရ အသစ္ေတြ အလုံအေလာက္မရွိျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ဒီ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ စာေပ ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳ နိမ့္က်ျခင္းဟာ လည္း အဓိက က်တဲ႕ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုလုိ႕ ျမင္မိပါတယ္။

# ဘာသာျပန္ရာမွာ မူရင္းကို သစၥာရွိဖို႕လိုသလို ကိုယ့္ဘာသာစကားနဲ႕ နားလည္ခံစားနိင္ဖို႕လည္း လိုေနခဲ့ပါ တယ္။ ဘာသာျပန္သမားဟာ ဒီႏွစ္ခုၾကားမွာ ဗ်ာမ်ားရပါတယ္။ မူရင္းကို သစၥာရွိလြန္းတဲ႕အတြက္ ကိုယ့္ဆီက လူေတြ အဖို႕ နားလည္ခံစားႏိုင္ဖုိ႕ခက္တာ၊ စာမေခ်ာ၊ မေျပျပစ္တာ ျဖစ္တတ္သလို၊ ကိုယ့္လူေတြ ပြဲက်ေအာင္ ျပင္ဆင္ယင္းနဲ႕ မူရင္း အႏုပညာရဲဲ႕ theme ေတြ၊ သေကၤတ၊ နိမိတ္ပုံေတြ၊ ဆက္စပ္ဝန္းက်င္ အခင္းအက်င္းေတြ ေပ်ာက္တဲ႕ အထိ ျဖစ္တတ္ျပန္ပါတယ္။ ဒီ ေနရာမွာ စဥ္းစားဖို႕ေကာင္းတဲ႕ အခ်က္က ဘာသာစကားႏွစ္ခုရဲ႕  အဟ ဆိုတာ ယဥ္ေက်းမွဳ ႏွစ္ခုရဲ႕ အဟ ပါပဲ။ ယဥ္ေက်းမွဳခ်င္း ေရေျမအေနအထားျခင္း ဆင္တဲ႕ ဥေရာပ ဘာသာစကား အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ ကြာဟမွဳဟာ သိပ္မေျပာပေလာက္ေပမယ့္ ဥေရာပ နဲ႕ အာရွ ၾကားမွာေတာ့ အေတာ္ေလး ကြဲျပားလိမ့္မွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒီ့အတြက္ ဥေရာပ ဘာသာစကားအခ်င္းခ်င္းၾကား ဘာသာျပန္ရာမွာ သိပ္ျပီး လိုက္ေလ်ာညီေထြ ေျပာင္းလဲဖုိ႕ မလိုေပမယ့္ အာရွသားေတြ နားလည္ေအာင္ ျပန္ဆို ဖို႕ ေတာ့ အထိုက္အေလ်ာက္ ေျပာင္းလဲဖို႕ လိုတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ ဒီ့အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ေရွ႕က ဘာသာျပန္ခဲ့ၾကတဲ႕ ဆရာၾကီး ဆရာမၾကီးေတြဟာ မူရင္းကို သစၥာရွိဖို႕ထက္ ဗမာ ေတြ ခံစားႏိုင္ေအာင္ ဦးစား ေပးျပန္ၾကတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါဟာလည္း ယေန႕ေခတ္ကာလမွာ ျပန္လည္ သုံးသပ္ဖို႕ လိုတဲ႕ ကိစၥ တစ္ခုပါ ပဲ။ ဘာေၾကာင့္ဆို ကမာၻအႏွံ႕ ကူးလူးသြားလာမွဳေတြ မ်ားလာတဲ႕၊ ရုပ္ျမင္သံၾကားေတြကေန ကမာၻအႏွံ႕ ေတြ႕ျမင္ေနရတဲ႕ ယေန႕ေခတ္မွာ ဥေရာပ တုိ႕ အေမရိကတို႕ဆိုတာ ျမင္ေယာင္ၾကည့္ဖို႕ မခက္ခဲေတာ့တဲ႕ အရပ္ေဒသေတြ ျဖစ္ေနပါျပီ၊ နိင္ငံတကာက လူမ်ိဳးေပါင္းစုံနဲ႕ အလုပ္လုပ္ေနရတဲ႕ ပါတ္ဝန္းက်င္မွာ လူမ်ိဳးျခား ဘာသာျခားေတြဆိုတာလည္း တျခားကမာၻက လူသားေတြ မဟုပ္ၾကေတာ့ ပါဘူး။ ဒီ့အတြက္ ကိုယ့္လူေတြ နားလည္ပါေစေတာ့ဆိုျပီး အတင္း ဗမာဆန္ေအာင္ လုပ္ဖို႕ မလိုအပ္ေတာ့ဘူး လုိ႕ ယူဆမိပါတယ္။

# ယဥ္ေက်းမွဳ ဓေလ့ထုံးစံကြဲျပားမွဳထက္ ေတြးေခၚပုံကြဲျပားမွဳ၊ တနည္းအားျဖင့္ ဆင္ျခင္ျခင္းကို အေလးထားမွဳနဲ႕ အာရုံခံစားမွဳကို အေလးထားမွဳ ကြဲျပားတဲ႕ အခ်က္ဟာ ဘာသာျပန္ရာမွာနဲ႕ စာဖတ္သူေတြ နားလည္ခံစားနိင္မွဳမွာ သက္ေရာက္မွဳရွိတာ အမွန္ပါပဲ။ အေနာက္တုိင္း ဖေလာ္ေဆာ္ဖီ ေတြဟာ အေနာက္တိုင္း အေရးအသားေတြထဲမွာ အနည္းနဲ႕ အမ်ားပါတတ္ ပါတယ္။ ဒီ အေရးအသားေတြဟာ အေရွ႕တိုင္းသားေတြအဖို႕ နားလည္ရခက္နိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တံခါးပိတ္ထားျပီး အေနာက္တုိင္းစာေပနဲ႕ ကင္းကြာေနတဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕လုိ တုိင္းျပည္အဖုိ႕ အေတာ့္ကို ျပန္ဆိုဖုိ႕ ခက္တဲ႕ကိစၥပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဘာသာစကားမွာ အဲဒီ အေတြးအေခၚေတြကို ထင္ဟပ္ နိင္ဖို႕ ေဝါဟာရလည္း ရွားပါးလွပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ အေတြ႕အၾကဳံအရ ယန္းေပါလ္ဆာဒ့္ ၊ မီလန္ကြန္ဒရာ နဲ႕ ေပါလ္ေအာ္စတာ တို႕ရဲ႕ အေရးအသားေတြကို ျပန္ဆိုရာမွာ ဒီလို အခက္အခဲေတြ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီ့အတြက္ ဒီလို နားလည္ရခက္ခဲ နက္နဲတဲ႕ ဖေလာ္ေဆာ္ဖီ ဆန္တဲ႕ အေရးအသားေတြကို အတင္းပဲ ဗမာဆန္ေအာင္ လုပ္မလား (ဆိုလိုတာက အနီးစပ္ဆုံး ဗမာ့ အေတြးအေခၚ တခုခုနဲ႕ ထပ္တူျပဳလိုက္မလား)၊ ဒါမွမဟုပ္ ခ်န္လွပ္ထားခဲ့ျပီး အျဖစ္အပ်က္ ဇတ္လမ္းေတြကိုပဲ ေျပာသြားမလား၊ ဒါမွ မဟုပ္ စာေလးခ်င္ ေလးပေစ၊ စာ ေထာင့္လ်င္ ေထာင့္ပေစ၊ မရ ရေအာင္ ၾကိဳးစား ျပန္မလား။ ကၽြန္ေတာ့္ အျမင္အရေတာ့ မရ ရေအာင္ ၾကိဳးစားျပန္ယင္းနဲ႕ပဲ သူတုိ႕ေတြးပုံ ေခၚပုံ၊ တန္ဖိုးထား ပုံ ေတြနဲ႕ယဥ္ပါး အသားက်လာလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ မဟုပ္ယင္ေတာ့ အျဖစ္အပ်က္ ဇတ္လမ္းသက္သက္ကို သာ ဖတ္ေကာင္းေအာင္ ျပန္ထားတဲ႕ အေပ်ာ္ဖတ္ ဝထၳဳ ပဲ ျဖစ္ေနလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဝထၳဳ တစ္ပုဒ္မွာ ဇတ္ေကာင္ေတြ၊ narrator ရဲ႕ ေတြးပုံ၊ ယူဆပုံ၊ တန္ဖိုး ထားပုံေတြဟာ ဝထၳဳရဲ႕ အေရးၾကီးတဲ႕ အာေဘာ္ကို ထင္ဟပ္ေနပါတယ္။ ပိရိသတ္ ခံစားနိင္ေအာင္ ဥေရာပသား တစ္ေယာက္ကို ဗမာ ဆန္ဆန္ ေတြးခိုင္းတာေလာက္ မူရင္းကို သစၥာ ေဖာက္တာ ရွိမယ္ မထင္ ပါဘူး။
ဒီေနရာမွာ စာေရးဆရာ တစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ စာဖတ္သူအေပၚ ဘယ္လို သေဘာထားသလဲ ဆိုတဲ႕ ကိစၥ က 
လည္း အေရးပါလာပါတယ္။ ပိရိသတ္ကို နားလည္ ခံစားနိင္ပါေစေတာ့ ဆိုျပီး ေရးမလား၊ ကိုုယ္ေရးခ်င္တာကိုပဲ စာဖတ္သူကို ထည့္မစဥ္းစားပဲ ေရးမလား၊ ပထမ အမ်ိဳးအစားကေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ေဖ်ာ္ေျဖေရးသမားလို  သေဘာထားသူပါ။ ပိရိသတ္လက္ခံမွဳ ႏွစ္ျခိဳက္မွဳက သူ႕ေအာင္ျမင္မွဳပါပဲ။ ဒုတိယ အမ်ိဳးအစားကေတာ့ ကိုယ့္ ကိုယ္ကို အႏုပညာရွင္လို သေဘာထားျပီး ကိုုယ့္ဖန္တီးမွဳကို ခ်ျပခ်င္တာပါပဲ။ ဒီ့အတြက္ သူ႕ အေရးအသားက လက္က မခ်နိင္ေလာက္ေအာင္ ဖတ္လို႕ ေကာင္းခ်င္မွ ေကာင္းပါလိမ့္မယ္။ စာ ေခ်ာခ်င္မွ ေခ်ာပါလိမ့္မယ္၊ သူ႕ မူရင္း ဘာသာ စကားနဲ႕ ဖတ္ရာမွာေတာင္ ေတြးေခၚဆင္ျခင္မွဳ ျမင့္မားတဲ႕ intellectual ေတြပဲ ဖတ္နိင္တာမ်ိဳးပါ။ တဆင့္ ဘာသာျပန္ရင္ ေတာ့ အေတာ္ ခက္ခက္ခဲခဲ ဖတ္ရမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဥပမာ ျပရယင္ ယန္းေပါဆာဒ့္ရဲ႕ Nausea၊ အဲလ္ဘတ္ကမူးရဲ႕ The Rebel တို႕ လို အေရးအသားမ်ိဳးေတြပါ။

# ဘာသာစကားတစ္ခုခ်င္းစီရဲ႕ ကြဲျပားတဲ႕ အေလးထားမွဳကလည္း ဘာသာျပန္ရာမွာ အေတာ္ေလး အခက္ အခဲေတြ႕ရေလ့ရွိတဲ႕ကိစၥပါပဲ။ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားမွာ 3rd person နာမ္စားေတြမွာ သက္ရွိ သက္မဲ႕ က်ားမ  အေသအခ်ာ ခြဲျခားထားေပမယ့္ ဗမာ မွာေတာ့ သူ ပဲ ရွိပါတယ္။ သူမ ရယ္လို႕ မရွိပါဘူး။1st person မွာ က်ျပန္ ေတာ့ ဗမာစာမွာ အေတာ္ေလး အေသးစိတ္ခြဲထားျပန္ျပီး အဂၤလိပ္မွာေတာ့ ကၽြန္ေတာ္၊ ကၽြန္မကို I အျဖစ္ပဲ ေျပာလုိ႕ရပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ အဂၤလိပ္စာ မွာ အခ်ိန္ကာလနဲ႕ ပက္သက္ျပီး အေသးစိတ္ခြဲျခားထားေပးမယ့္ ဗမာ စာမွာ ေတာ့ အဲဒီေလာက္ၾကီး အတိအက် မရွိပါဘူး။

(ထပ္မံ ေရးသားျဖစ္ေသာ မွတ္စုမ်ားကို ေအာက္တြင္ ဆက္လက္ ျဖည့္စြက္ေရးသားသြားပါဦးမည္)